Zalo đột ngột cập nhật điều khoản mới có trái luật?

Những ngày qua, Zalo trở thành tâm điểm tranh cãi khi bất ngờ yêu cầu người dùng phải chấp nhận điều khoản dịch vụ mới nếu muốn tiếp tục sử dụng nền tảng. Động thái này khiến không ít người dùng lúng túng, thậm chí phản ứng gay gắt, trong bối cảnh Zalo đã trở thành công cụ liên lạc, làm việc và giao dịch quen thuộc của hàng chục triệu người Việt.

Theo ghi nhận, việc cập nhật điều khoản mới đang làm dấy lên làn sóng tranh luận trên mạng xã hội, với nhiều ý kiến lo ngại về quyền riêng tư và cách thức thu thập, sử dụng dữ liệu cá nhân. Một bộ phận người dùng cho rằng họ bị đặt vào thế “phải đồng ý hoặc không được tiếp tục sử dụng”, nhất là khi Zalo hiện đóng vai trò gần như hạ tầng giao tiếp số trong nhiều cơ quan, doanh nghiệp và hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ.

Zalo là ứng dụng nhắn tin và gọi điện miễn phí do VNG phát triển, ra mắt từ tháng 8-2012. Tính đến cuối năm 2025, nền tảng này có gần 80 triệu người dùng thường xuyên hằng tháng, với khoảng 2 tỉ tin nhắn được gửi đi mỗi ngày. Quy mô lớn khiến mọi thay đổi chính sách của Zalo đều có tác động rộng và dễ tạo ra phản ứng xã hội.

Trao đổi với chúng tôi, ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm An ninh mạng Athena, cho rằng cách Zalo cập nhật điều khoản sử dụng lần này là chưa phù hợp. Theo ông, các nền tảng mạng xã hội lớn như Facebook hay Google thường thông báo trước cho người dùng một khoảng thời gian đủ dài, có thể 30 ngày, khi có thay đổi liên quan đến quyền riêng tư hoặc dữ liệu cá nhân, để người dùng cân nhắc và chuẩn bị phương án nếu không đồng ý.

Trong khi đó, việc Zalo áp dụng điều khoản mới khá đột ngột khiến người dùng gần như không có lựa chọn nào khác ngoài việc chấp nhận hoặc bị gián đoạn dịch vụ. “Đây là cách làm thiếu tôn trọng người dùng, nhất là với một nền tảng có vị thế lớn và gắn bó sâu với đời sống xã hội như Zalo” - ông Thắng nhận định.

NÓI THẲNG: Zalo đang ép người dùng!ĐỌC NGAY

Vị chuyên gia này cũng bày tỏ lo ngại về trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thu thập, xử lý và bảo vệ dữ liệu cá nhân. Trong phần “từ chối trách nhiệm đảm bảo”, Zalo nêu rằng nếu sự cố xảy ra do hacker hoặc nguyên nhân ngoài tầm kiểm soát thì doanh nghiệp có thể được miễn trách nhiệm. Theo ông Thắng, quy định này chưa hợp lý, bởi Zalo không chỉ lưu trữ mà còn khai thác dữ liệu để phục vụ hệ sinh thái kinh doanh của mình.

“Nếu doanh nghiệp sử dụng dữ liệu cá nhân để tạo ra lợi nhuận thì khi xảy ra rủi ro, không thể phủ nhận hoàn toàn trách nhiệm chỉ vì lý do bị tấn công mạng. Điều người dùng cần là sự minh bạch và cam kết rõ ràng về trách nhiệm bồi thường khi dữ liệu bị xâm hại” - ông Thắng nhấn mạnh. Ông cũng đề xuất các nền tảng cần công khai mục đích sử dụng dữ liệu, thời gian lưu trữ và quy trình xóa dữ liệu khi người dùng yêu cầu, tương tự cách nhiều nền tảng quốc tế đang áp dụng.

Ở chiều ngược lại, chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) cho rằng việc các nền tảng số thường xuyên cập nhật điều khoản sử dụng là điều phổ biến và không phải “đặc sản” riêng của Zalo. Theo chuyên gia này, Facebook, TikTok, Telegram hay Google đều liên tục điều chỉnh chính sách để tuân thủ luật mới, bổ sung tính năng, cập nhật quy định về quyền riêng tư và dữ liệu người dùng.

“Không có dịch vụ nào an toàn tuyệt đối. Mỗi ứng dụng đều cần sử dụng dữ liệu ở mức độ nhất định để duy trì chức năng, cá nhân hóa trải nghiệm, phục vụ thuật toán và tuân thủ pháp luật. Người dùng có quyền đọc kỹ điều khoản và quyết định sử dụng hay không, chứ không nên hoang mang hoặc hiểu rằng mình bị ép buộc hoàn toàn” - ông Hiếu nói.

Theo ông Ngô Minh Hiếu, nhiều nền tảng quốc tế cũng áp dụng các biện pháp tương tự. Chẳng hạn, Gmail có thể xóa tài khoản sau một thời gian dài không hoạt động; Facebook, Instagram hay TikTok đều yêu cầu người dùng chấp nhận điều khoản mới nếu muốn tiếp tục sử dụng dịch vụ. Tuy nhiên, khác biệt nằm ở cách truyền thông và thời gian chuyển tiếp cho người dùng.