Chiều 17/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp.
Tránh lạm dụng
Tham gia nêu ý kiến, ĐBQH Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Trị) thực tế cho thấy nhiều cơ quan, tổ chức yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 để sử dụng vào các mục đích như chứng minh tình trạng án tích của bản thân để nộp hồ sơ xin việc làm, du học, định cư...
Để tránh tình trạng lạm dụng yêu cầu cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định về cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 trong luật.
ĐBQH Nguyễn Minh Tâm (Ảnh: Media Quốc hội).
Mặt khác, theo quy định của Bộ luật Hình sự, người được xóa án tích coi như chưa bị kết án. Vì vậy, việc chứng minh về tình trạng án tích của cá nhân chỉ nên dừng lại ở việc xác nhận có án tích hay không có án tích.
Tham gia ý kiến, ĐBQH Đồng Ngọc Ba (đoàn Gia Lai) chỉ ra 2 nguyên nhân dẫn đến lạm dụng phiếu lý lịch tư pháp gây khó dễ cho người dân.
Theo đó, trong các văn bản quy phạm pháp luật trước đây quy định các cá nhân phải có phiếu lý lịch tư pháp hoặc thông tin về lý lịch tư pháp để chứng minh tình trạng án tích. Những quy định này đã được Chính phủ thống kê về việc rà soát để đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục hành chính liên quan đến phiếu lý lịch tư pháp.
ĐBQH Đồng Ngọc Ba (Ảnh: Media Quốc hội).
Nguyên nhân thứ hai là các tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp yêu cầu các cá nhân cung cấp thông tin để chứng minh tình trạng án tích khi cá nhân tham gia các giao dịch như tuyển dụng để cho chắc chắn dẫn tới lạm dụng.
Vì vậy, ông đề nghị trong luật bổ sung quy định chặt chẽ với cả phiếu lý lịch tư pháp số 1 và số 2. Quy định rõ tiêu chí, căn cứ như liên quan đến trật tự an toàn xã hội; nghề ảnh hưởng trực tiếp đến trẻ em, người yếu thế; quản lý tài chính... có rủi ro cao liên quan đến nhân thân mới quy định cần phiếu lý lịch tư pháp, thông tin tư pháp.
Hạn chế tình trạng yêu cầu phiếu lý lịch tư pháp số 2 tràn lan
Làm rõ ý kiến ĐBQH nêu, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, tiếp thu ý kiến của ĐBQH cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu chỉnh lý dự thảo luật theo hướng mục đích quản lý thông tin lý lịch tư pháp nhằm giúp công dân biết về thông tin lý lịch tư pháp của mình để giải quyết thủ tục hành chính cá nhân.
Mục đích còn có thể hỗ trợ công tác tuyển dụng công chức, viên chức nhằm giảm thiểu tình trạng yêu cầu lý lịch tư pháp trong công tác quản lý nhân sự.
Về quyền yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp và quyền yêu cầu cung cấp thông tin lý lịch tư pháp, Bộ trưởng cho biết cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu chỉnh lý trong dự thảo luật theo hướng các cơ quan, tổ chức không được phép yêu cầu công dân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2.
Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an (Ảnh: Media Quốc hội).
Việc này nhằm đảm bảo công tác tái hòa nhập cộng đồng của người đã chấp hành xong hình phạt tù. Đồng thời, nhằm bảo đảm bí mật về đời tư của công dân và hạn chế tối đa tình trạng yêu cầu phiếu lý lịch tư pháp số 2 tràn lan trong thời gian vừa qua.
Ngoài ra, dự thảo luật đã bổ sung quy định cho phép cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có thể khai thác thông tin lý lịch tư pháp khi có yêu cầu.
Sự khai thác này được thực hiện thông qua việc kết nối, chia sẻ dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm hỗ trợ công tác quản lý cán bộ, công chức và viên chức.
Về phiếu lý lịch tư pháp số 1, số 2 và phiếu lý lịch tư pháp điện tử, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu chỉnh lý trong dự thảo theo hướng thông tin lý lịch tư pháp của công dân được cập nhật, hiển thị trên VNeID.
Thông tin này được coi là một trường thông tin sẵn có, tương tự như họ tên hay ngày tháng năm sinh.
"Thông tin lý lịch tư pháp hiển thị trên VNeID có giá trị như phiếu lý lịch tư pháp. Cá nhân có nhu cầu sẽ không cần yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp", Bộ trưởng cho hay.
Những thông tin này được ứng dụng kỹ thuật công nghệ bảo mật để chống giả mạo. Cơ chế xác thực phiếu điện tử cũng được sử dụng để các cơ quan, tổ chức thống nhất thực hiện.
"Bộ Công an đã hoàn thành Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Hiện nay, Bộ Công an được giao là cơ quan chủ trì trong Đề án 06 về chuyển đổi số. Đơn vị đang cùng với các bộ ngành, địa phương để số hóa, hình thành một cơ sở dữ liệu "đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung.
Trong thời gian sớm nhất, khi VNeID có đầy đủ các trường thông tin được cập nhật đầy đủ, Bộ Công an sẽ kiến nghị với Quốc hội bỏ Luật Lý lịch tư pháp", Bộ trưởng cho hay.
