Với hàng tỷ viên gạch đầy màu sắc được sản xuất mỗi năm, LEGO đã trở thành một phần không thể thiếu trong tuổi thơ của hàng triệu người trên khắp thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Nhưng đằng sau món đồ chơi thông minh này là một câu chuyện phi thường về sự sống còn, lòng kiên trì và tầm nhìn của một người thợ mộc ở một thị trấn nhỏ của Đan Mạch.
"Chơi Hay" - Khởi đầu từ xưởng mộc và triết lý chất lượng
Ole Kirk Christiansen sinh năm 1891 tại Billund, Đan Mạch. Ông là một người thợ mộc tài hoa, nổi tiếng với tay nghề và sự tận tâm. Ban đầu, xưởng của ông chuyên sản xuất đồ gia dụng bằng gỗ như thang, bàn là. Công việc kinh doanh khá ổn định cho đến khi cuộc Đại suy thoái ập đến vào những năm 1930, đẩy xưởng mộc của ông đến bờ vực phá sản.
Ole Kirk Christiansen - người đặt những viên gạch đầu tiên cho LEGO. Ảnh: TL
Để cứu vãn tình thế, Ole Kirk bắt đầu tận dụng những mẩu gỗ thừa để làm ra những món đồ chơi nhỏ, chất lượng cao. Ông nhận thấy, dù kinh tế khó khăn đến đâu, các bậc cha mẹ vẫn luôn muốn dành cho con mình những điều tốt đẹp nhất.
Năm 1934, ông quyết định đặt tên cho công ty của mình. Sau một cuộc thi nhỏ trong nhân viên, cái tên "LEGO" đã được chọn. Đây là từ viết tắt của cụm từ tiếng Đan Mạch "LEg GOdt", có nghĩa là "Chơi Hay". Điều thú vị là sau này người ta mới phát hiện ra, trong tiếng Latin, "lego" có nghĩa là "tôi lắp ghép".
Ngay từ những ngày đầu, Ole Kirk đã đặt ra một tiêu chuẩn tối thượng cho sản phẩm của mình, được thể hiện qua khẩu hiệu ông cho khắc lên tường xưởng: "Det bedste er ikke for godt" (Chỉ có tốt nhất mới đủ tốt). Triết lý này trở thành ADN của LEGO, nhấn mạnh rằng không có chỗ cho sự thỏa hiệp về chất lượng, dù đó chỉ là một món đồ chơi.
Viên gạch nhựa và tầm nhìn vượt thời đại
Hành trình của LEGO chưa bao giờ bằng phẳng. Xưởng của Ole Kirk đã hai lần bị hỏa hoạn thiêu rụi vào các năm 1924 và 1942. Cùng với đó là nỗi đau mất đi người vợ thân yêu vào năm 1932, để lại ông một mình nuôi bốn người con trai.
Bước ngoặt lớn nhất đến vào năm 1947. Tại một hội chợ thương mại, Ole Kirk bị mê hoặc bởi một cỗ máy ép nhựa. Dù các cộng sự hoài nghi về tiềm năng của đồ chơi bằng nhựa, ông vẫn quyết định đầu tư vào công nghệ mới này. Một trong những sản phẩm nhựa đầu tiên của công ty là những viên gạch có khả năng tự khóa, dựa trên một thiết kế của một nhà sản xuất đồ chơi người Anh.
Tuy nhiên, những viên gạch nhựa ban đầu không được đón nhận. Chúng có độ bám dính kém và khả năng sáng tạo còn hạn chế. Doanh số bán hàng lẹt đẹt, và nhiều người khuyên Ole Kirk nên quay lại tập trung hoàn toàn vào đồ chơi gỗ truyền thống. Nhưng ông vẫn tin vào tiềm năng của những viên gạch nhỏ bé này.
Lửa thử vàng và sự ra đời của hệ thống LEGO hiện đại
Sự kiên định của Ole Kirk được tiếp nối bởi con trai ông, Godtfred Kirk Christiansen. Godtfred nhận ra rằng những viên gạch sẽ trở nên vô nghĩa nếu chúng chỉ là những món đồ chơi riêng lẻ. Sức mạnh thực sự của chúng nằm ở việc tạo ra một "hệ thống" vui chơi có tổ chức, nơi mọi viên gạch, dù được sản xuất ở thời điểm nào, đều có thể kết nối hoàn hảo với nhau.
Năm 1958, một cột mốc lịch sử ra đời. Godtfred đã cải tiến và đăng ký bằng sáng chế cho thiết kế "ống và khớp nối" (tube-and-stud coupling system) – chính là cấu trúc các ống tròn bên dưới mỗi viên gạch LEGO ngày nay. Cải tiến này đã tạo ra độ "khớp nối" hoàn hảo, chắc chắn nhưng vẫn dễ dàng tháo lắp, mở ra vô vàn khả năng sáng tạo.
Hai năm sau, năm 1960, thảm họa một lần nữa ập đến. Một trận hỏa hoạn thứ ba đã thiêu rụi gần như toàn bộ kho đồ chơi bằng gỗ của công ty. Đứng trước đống tro tàn, cha con nhà Christiansen phải đưa ra một quyết định lịch sử: ngừng sản xuất đồ chơi gỗ và dồn toàn bộ tâm huyết, nguồn lực vào những viên gạch nhựa. Chính từ trong nghịch cảnh khốc liệt nhất, tương lai của LEGO đã được định hình một cách rõ ràng và dứt khoát.
Triết lý thành công và di sản của sự sáng tạo
Câu chuyện đầy kịch tính của LEGO để lại những bài học kinh doanh sâu sắc.
Đầu tiên và quan trọng nhất là chất lượng không bao giờ được thỏa hiệp. Triết lý "chỉ có tốt nhất mới đủ tốt" của Ole Kirk đã thấm sâu vào mọi khía cạnh của công ty, từ việc lựa chọn vật liệu nhựa ABS cao cấp cho đến độ chính xác gần như tuyệt đối của mỗi khuôn đúc. Chính sự cam kết này đã tạo nên uy tín và sự tin tưởng tuyệt đối của người tiêu dùng.
Thứ hai là khả năng phi thường trong việc biến nghịch cảnh thành cơ hội. Mỗi trận hỏa hoạn, mỗi cuộc khủng hoảng đều không đánh gục được LEGO, mà ngược lại, còn buộc họ phải tái sinh mạnh mẽ hơn, đưa ra những quyết định chiến lược sáng suốt hơn. Lịch sử của LEGO chứng minh rằng sự kiên cường và khả năng thích ứng là yếu tố sống còn để tồn tại và phát triển.
Cuối cùng là sức mạnh của việc xây dựng một "hệ thống". Tầm nhìn của Godtfred về một hệ thống vui chơi tích hợp đã biến LEGO từ một sản phẩm đơn lẻ thành một nền tảng sáng tạo vô hạn. Mọi bộ LEGO đều có thể tương thích với nhau, cho phép người chơi không ngừng mở rộng thế giới của mình. Đây chính là yếu tố cốt lõi tạo nên sự khác biệt và giá trị vượt thời gian của LEGO.
Từ một xưởng mộc nhỏ ở Billund, LEGO đã phát triển thành một trong những thương hiệu đồ chơi quyền lực và được yêu mến nhất trên thế giới. Di sản của Ole Kirk Christiansen không chỉ là một công ty tỷ đô, mà là một công cụ truyền cảm hứng cho sự sáng tạo, tư duy logic và kỹ năng giải quyết vấn đề cho hàng triệu trẻ em và cả người lớn.
Tại Việt Nam, LEGO được xem là một thương hiệu đồ chơi cao cấp, mang giá trị giáo dục cao. Niềm vui khi mở một bộ LEGO mới, sự tập trung khi lắp ghép từng chi tiết và cảm giác thỏa mãn khi hoàn thành một công trình là trải nghiệm mà các bậc phụ huynh sẵn lòng đầu tư cho con em mình. Điều đó cho thấy, triết lý "Chơi Hay" mà người thợ mộc Ole Kirk khởi xướng gần một thế kỷ trước vẫn còn nguyên vẹn giá trị và sức hấp dẫn trên toàn cầu.
